FOTOCIEMNIA Blog fotograficzny: Jak zrobić BOKEH?

Jak zrobić BOKEH?

Pytanie może dość dziwne, ale jakże często pojawiające się na forach internetowych wśród początkujących osób. Piszę więc mały post z ogólnymi uwagami co do tematu oraz ilustrującym go zdjęciami. Sama nazwa pochodzi z języka japońskiego i oznacza sposób w jaki obiektyw oddaje nieostrości - obszary będące poza głębią ostrości którą ustawiamy. Czyli dość często określane jako "kółka" w tle - oczywiście słowo tyczy się całości, nie tylko efektownie wyglądających jasnych punktów.

Obszary ostre i nieostre powinny przechodzić do siebie w sposób płynny, plamki muszą być jaśniejsze w środku niż na brzegach, natomiast gdy linie w nieostrości się rozdwajają, jakby drgają, a okręgi mają jasne brzegi - wtedy w teorii mówi się o brzydkim rozmyciu - oczywiście jest to tak subiektywne że nie ma sensu rozpisywać się na ten temat, tym bardziej w poście z podstawowymi informacjami. Chociaż podam przykład, gdyż akurat mam obiektyw o którym często mowa w kontekście nieciekawego bokeh - czyli o canonowskiej portretówce 50 mm/1.8, tanim, plastikowym obiektywie, który na większości stron jest podawany jako przykład szkła które daje nieprzyjemny, mydlany obraz, drugie z zdjęć jest obrazem z niego.

Każdy obiektyw oddaje w inny sposób nieostrości, ma na to wpływ kilka parametrów.

Powyżej trzy współczesne obiektywy, w drugim rzędzie obiektywy na gwint M42

Co wpływa na wygląd? (Naturalny bokeh)

Przysłona. Im większy otwór przysłony (mniejsza cyfra określająca go np. f/1.8) tym mniejsza głębia ostrości, i bardziej pozbawione szczegółowo tło. Kształt przysłony - jej otwór utworzony z listków określa nam kształt jaki uzyskamy w obszarach z jasnymi punktami, im więcej listków tym bardziej kolisty otwór. Przy pomocy nakładek na obiektyw własnej roboty można uzyskać dowolne kształty np: serca, gwiazdy, jednak wiąże się to też z mniejszą ilością światła.

55mm / 1.4 - głębia ostrości znajduje się tylko na twarzy modelki

Ten sam obiektyw, blik pokazujący kształt przysłony

Długość ogniskowej. Im dłuższa (większy zoom) tym mniejszą głębię ostrości uzyskiwany. Obraz jest różny również z względu na to gdzie znajdują się elementy, inaczej będą wyglądały te przed i za obszarem gdzie ustawiliśmy ostrość.

Szeroki kąt - obiektyw 17 mm f/2.8 i portretówka 50 mm f/2.8

Wystarczy oddalić modelkę od tła aby podkreślić pierwszy plan / 30 mm

Odległość obiektu od aparatu i tła. Weźmy jako przykład osobę, jeśli portretujemy kogoś skupiając się na twarzy która będzie dość blisko - tło uzyskamy bardziej rozmyte niż gdybyśmy tym samym obiektywem i z tymi samymi parapterami obejmowali całą postać. Rozwiązanie? Dłuższa ogniskowa np. 200 mm, minus - trzeba się oddalić znacznie od osoby. Warto też dodać że im dalej tło znajduje się od postaci tym lepiej, będzie bardziej nieostre.

135 mm / 2.8 - im dalej tło, tym uzyskamy większe rozmycie

Osoba oddalona od tła

Rodzaj tła. "Kółka" w tle same się nie zrobią, warto zaplanować ujęcie wcześniej a nie liczyć że coś wyjdzie przypadkiem. W plenerze warto w tle umieścić np. drzewa przez które pada słońce, powierzchnie odbijające światło, lustra a wieczorem ulicę z licznymi latarniami, okna domów, wystawy sklepowe. W wnętrzach warto zwrócić uwagę aby w tle pojawiły się lampy, świecące ozdoby, choinka z zapalonymi żarówkami - wszystko to co daje światło gdyż właśnie te jasne punkty będą na naszym zdjęciu bardzo efektownie wyglądały.

Lampy uliczne w tle / lampki choinkowe pomiędzy obiektywem a modelką.

Zdjęcie robione lekko z góry, liście jako tło tworzące fakturę

Zdjęcie studyjne, ale to nie przeszkadza w umieszczeniu gałęzi
na pierwszym planie które dobrze podkreślają zdjęcie

Co jeszcze można zrobić?

Filtry zmiękczające, wszelkiego rodzaju nakładki na obiektyw zrobione również samemu np z folii. Dadzą nam obraz w którym jakiś ustalony obszar kadru będzie rozmyty tak jakby przed obiektywem był obiekt. Można też między obiektyw a fotografowany przedmiot ustawić coś, ciekawie wyglądają kolorowe przedmioty, transparentne.

Między obiektywem z modelką miałam... różowe przezroczyste korale,

powstał zabarwiony obszar, nieco mniej ostry niż reszta

Tutaj w roli czerwonego, rozmytego obszaru zostały użyte liście;-)

Postprodukcja: oczywiście lepiej zrobić efekt od razu, to po pierwsze, ale jeśli już koniecznie trzeba coś zmienić można użyć filtrów i programów które sztucznie stworzą nam nieostrości imitując określony obiektyw np plugin Alien Bokeh (płatny) dodatek do programu Photoshop. Innym sposobem, na dodanie co prawda samych punktów, jest użycie tekstury z gotowym obrazem nieostrości i nałożenie go z dobranym mieszaniem warstw na oryginalny obraz. Lub namalowanie ich przy pomocą pędzla i zmianę parametrów.